Minh An: TRỞ LẠI ĐÔNG BẮC

Tháng 9 mùa vàng trên những nẻo đường vùng cao phía Bắc, lời hẹn từ năm ngoái với cô bạn nhỏ đồng hành sau khi ở Mù Căng Chải về, năm nay sẽ đi Bắc Kạn-Cao Bằng. Với cô bạn nhỏ là để đánh dấu thêm những điểm đã đến sắp đầy kín trên bản đồ vùng cao Đông và Tây Bắc. Còn tôi và một bà bạn U 70 muốn đi lại cung đường này vì 2 lý do: - Năm 2005 đã đi nhưng chưa có kinh nghiệm, la cà hơi nhiều, nên khi chỉ còn 80km nữa là đến thác Bản Giốc mà đành phải quay về vì trong đoàn có người cần kịp giờ ra sân bay. - Lý do thứ hai: Tìm lại cảm giác với hạt dẽ Trùng Khánh, năm đó đi vừa chớm đông nhưng Cao Bằng đã rét cóng chân, vậy mà 10 giờ đêm vẫn tung chăn lội xuống chợ đón mẻ hạt dẽ vừa sấy xong, lột mũ len cho túi hạt dẽ vào chạy về khách sạn để vẫn còn nóng. Lục lại mấy tấm hình năm cũ để nhớ hồi đó mới ngoài 50, tự nhủ đi một chuyến Đông Bắc thế này biết bao giờ đi trở lại được nữa. Vậy mà đã được trở lại.

(Ảnh năm 2005 tại Lạng Sơn)

(Ảnh năm 2005 tại Cao Bằng)

Cô bạn nhỏ có công việc ở Hà Nội rồi ở lại để đi cùng, hai bà già đi chơi tiết kiệm với máy bay giá rẻ nên chuyến bay chọn mình chứ không phải mình chọn chuyến bay. Chị Quế ra trước từ ngày 19, lang thang Hà Nội và đi Tràng An-Bái Đính với Xuân Vy. Bà già tui sáng sớm 21 mới bay mà bay…Hải Phòng.

9.30 rời sân bay Cát Bi, ngoắc xe ôm ra bến xe Cầu Rào đi xe đò lên Hà Nội. 12 giờ trưa gặp 2 bạn đồng hành ở phố cổ rồi lên đường với một bạn thanh niên dẫn đường rất chuẩn: Trưởng phòng điều phối một công ty du lịch, lái xe đường đèo chắc như bắp vùng cao, rành rẽ các cung đường phía Bắc, năm nào cũng hẹn trước để bạn thu xếp một xe con và cùng đi.

(Ảnh Nguyễn Thanh Quế)

Ra Hà Nội lần này kịp thấy một điều, bác Thăng đã làm khá nhiều đường cao tốc nên…rắc rối quá, cả bọn hăm hở bóc tem cao tốc Hà Nội-Lào Cai, nghĩ là sẽ có đường rẽ sang cao tốc Hà Nội – Thái Nguyên, trả 40 ngàn phí trạm đầu tiên rồi mới biết... cao tốc Hà Nội – Thái Nguyên nằm hoàn toàn hướng khác.

Vậy là đi được 50m phải rẽ xuống một đường nhỏ chui vào đường làng ở Sóc Sơn để ra QL 3 cũ đi Thái Nguyên, tự an ủi kiểu AQ là nhờ vậy mà còn ngắm được cảnh ruộng lúa vào mùa gặt hai bên đường.

Đến Phú Lương (Thái Nguyên), ghé Đền Đuổm, nơi thờ ông Dương Tự Minh, vị tướng tài của nhà Lý, người có công lớn trong việc giành lại phần đất đai rộng lớn từ tay giặc Tống và bảo vệ vững chắc vùng biên cương phía bắc Đại Việt. Ông còn có công khai khẩn điền địa, phát triển kinh tế, được nhà Lý phong sắc: "Uy viễn đôn Cao Sơn quảng độ chi thần". Các triều đại về sau đều có sắc phong ông là "Cao Sơn quý minh thượng đẳng thần". Ngôi đền được xây dựng tại nơi tương truyền là nơi ông thác lúc về già.

Trước cửa đền là cánh đồng xanh bát ngát, dòng sông Cầu uốn khúc chảy qua.

Đến Bắc Kạn chiều xuống rồi, đi luôn đến Chợ Rã.

Ngủ lại một khách sạn có khuôn viên khá lớn nhưng vắng hoe, khách chạy xe thẳng vào trong và tự đi tìm nhân viên tiếp tân đang ở trong phòng xem…tivi. Không biết các bạn đồng hành thế nào nhưng bà già tui sau 2 giờ bay, 10 giờ ngồi xe, đặt lưng xuống là ngủ tít mù.

6 giờ sáng, ngó ra cửa, sương mù còn giăng giăng.

Lên đường sớm, đi ngang một chợ quê họp sớm, được ghé chợ 15 phút, nhận ra những phụ nữ Tày qua chiếc trán cao vì y phục bây giờ đều giống người Kinh.

Chợ quê vùng núi có những nét rất hay (sẽ kể 1 lần khác về chợ vùng cao), toàn những thứ trồng, nuôi ở nhà hay hái ở rừng, 2 bạn thanh niên mua 4 quả mướp non, khi ghé ăn trưa nhờ nhà hàng làm món mướp xào.

(Ảnh Xuân Vy)

Hồ Ba Bễ buổi sớm, nhìn lại ảnh năm 2005, cảnh cũ vẫn y vậy, hàng cây ven hồ 9 năm trước vẫn còn, chỉ khác là xum xuê hơn, hàng quán nhiều hơn, dạo đó ở đây vắng hoe.

Ghé ăn sáng, phở hay bánh cuốn của quán đều tự làm, bột gạo xay rồi tráng đến đâu bán đến đó, cuốn một ít nhân làm bánh cuốn, hoặc xắt ra làm bánh phở, bảo đảm không…hóa chất.

Xuống hồ, vẫn cảnh đẹp miên man.

Hồ Ba Bễ được UNESCO xếp vào danh sách một trong 20 hồ nước ngọt đẹp nhất thế giới cần được bảo vệ và phát triển. Người dân địa phương gọi Ba Bể là Slam Pé, nghĩa là ba hồ. Tên gọi này xuất phát từ việc hồ là nơi tụ lưu của 3 nhánh sông Pé Lầm, Pé Lù và Pé Lèng. Hồ dài hơn 8 km, chỗ rộng nhất khoảng 3 km, sâu khoảng 20 đến 30m. Ðoạn giữa hồ hơi eo lại.

Có hai đảo nhỏ nổi lên giữa hồ, một là đảo An Mạ, có một đền là nơi thờ các vị trung thần nhà Mạc trong cuộc chiến tranh phong kiến thời Lê Mạc, sau khi bị thua trận đã chạy đến động Puông rồi tuẫn tiết tại đó. Để tưởng nhớ các vị trung thần, người dân nơi đây đã dựng đền thờ họ Mạc, song sợ bị quan quân nhà Lê trả thù nên đã đổi tên thành đền thờ họ Ma. An Mạ theo tiếng dân tộc Tày có nghĩa là "mồ yên mả đẹp", là nơi yên nghỉ của các trung thần họ Mạc.

Hai là một gò có tên là Gò Gia Mãi (tên theo truyền thuyết là gò Bà Góa), như một viên ngọc xanh giữa hồ, phía trước có một dãy núi nhìn như gương mặt người nhìn nghiêng với chiếc mũi cao.

Tìm lại tấm ảnh chụp gò cách đây 9 năm và bây giờ thì thấy cây lá xum xuê hơn trước.

Nước và mây, thuyền cứ trôi.

Bản của đồng bào dân tộc Tày bên bờ sông Lèng cạnh hồ là bản Pắc Ngòi, nếu tối qua không quá trễ thì đã vào tận đây để ngủ cạnh hồ. Ở đây còn khá nhiều nhà sàn cổ, lợp ngói máng âm dương, người dân ở đây sống bằng nghề trồng lúa, ngô ở các bãi bồi ven sông và đánh bắt cá tôm trên hồ Ba Bễ.

Những con tôm, cá bé xíu cặp tre nướng ăn rất ngon.

Cơm lam nấu đúng kiểu, còn lớp màng vỏ nứa khi lột ra.

Đi qua một nhà sàn gặp cảnh vợ giã ngô, chồng nấu mèn mén.

Cảnh đẹp nhưng không ở lại lâu được, bỏ không đi thác Đầu Đẳng, động Puông, động Hua Mạ… vì nếu đi khắp lượt phải đến 5 tiếng đồng hồ, tranh thủ lên đường vì đang manh nha ý định ghé thêm một nơi mới, qua giới thiệu của một bạn blog khi vào FB sáng nay. Quay về Nà Phặc, qua đèo Gió, đèo Cao Bắc, đèo Khau Khoang, cảnh đường đèo Đông Bắc đẹp mê man.

(Ảnh Nguyễn Thanh Quế)

Làng quê vào mùa gặt, rất bình yên với những mãng màu rất đẹp, xe chạy vèo vèo, chụp ảnh cứ loang loáng qua, tay nghề kém nên bỏ gần hết, chỉ được vài tấm.

Đến Quảng Uyên, ngừng lại nghỉ uống nước, vào một quán cà phê, nhìn ra chủ quán là đồng hương miền Nam, thế là à ồ nói tiếng miền Nam ríu rít, cà phê, sinh tố, nước chanh đều rất ngon, đúng khẩu vị Sài Gòn, quán lại có wifi cực mạnh, 15 phút ngồi nghĩ ai nấy đều say sưa lướt mạng.