Thứ Bảy, 23 tháng 7, 2011

NHỮNG NẺO ĐƯỜNG - CAMPUCHIA I: Nụ cười Bayon

Tặng Gió Heo May
   
Photobucket

Chuyến đi này đã lâu rồi, cách đây khoảng muơi năm, khi tóc tôi chỉ mới chớm bạc và chân tôi còn khỏe, tôi đã đi theo một nhóm bạn trẻ du lịch bụi Campuchia, ký ức mạnh mẽ về đất nước có một quần thể kiến trúc tuyệt vời hơn 100 ngôi đền bằng đá vẫn nằm trong tôi. Lúc đó chưa có  blog, và đến bây giờ tôi mới viết blog. Khi tôi nhìn nụ cười của một cô bạn trên blog của cô, người phụ nữ mà những cơn gió lớn cuộc đời làm oằn vai cô, nhưng nụ cười của cô vẫn làm mềm lòng người nhìn. Cô làm tôi nhớ đến chuyến đi này…
Một chuyến đi tập họp những người có thể nói tàm tạm tiếng Campuchia, tiếng Pháp, tiếng Anh và giỏi nhất … tiếng Việt, túi nhẹ tiền mà lại thích du lịch, thời điểm đó Campuchia là thích hợp nhất, trừ tiền visa là 25 USD/người khi qua biên giới và vé vào cổng Angkor 20 USD/người/ngày, còn thì các chi phí khác gần giống như chúng tôi đang sống một ngày bình thường ở Việt Nam, và chúng tôi đã đi ngẫu hứng, không giống như chương trình tour Campuchia của các công ty du lịch.  Vậy lại hóa hay, có thể ngừng lại bất cứ nơi nào thích, để có thể hiểu Campuchia nhiều hơn một tour du lịch có chương trình, nhưng cũng có điều dở, vì lang thang nhiều ngày ở các nơi, nên chỉ có một ngày với Angkor, đến đó mới biết 1 ngày là không đủ, tôi đã tiếc đến nổi vài năm sau nữa tôi quay lại Angkor và ở đó 3 ngày, vẫn chưa phải là nhiều nhưng ít nhất cũng đủ để tôi không phải tiếc nữa.

* Thoáng qua đất nước và con người Campuchia

          Đầu tiên khi bước qua khỏi khu vực hải quan mang kiến trúc đặc thù Campuchia, xe đi qua các làng mạc thì tôi lại thấy như đang ở Việt Nam, cảnh làng quê giống hệt Sóc Trăng, Hà Tiên…, nhưng khi đến bến phà đầu tiên, nhìn những chiếc xe chở người Campuchia  đi ngược chiều tôi sửng sốt…

Photobucket
  
Thoạt tiên tôi nghĩ do xe ít mà nhu cầu người đi quá đông, nhưng  sau này thấy có những chuyến xe ít người ngồi bên dưới mà vẫn có người ngồi vắt vẻo trên nóc xe, hỏi ra mới biết, thứ nhất giá tiền ngồi trên nóc xe rẻ hơn ngồi trong xe và thứ hai theo như chính người ngồi trên nóc xe nói là ngồi trên đó… mát hơn!

          Làng mạc, con người, hoa sen… thoạt nhìn cũng tương tự Việt Nam, thật ra rất…  Campuchia

Photobucket

Photobucket

Photobucket

Bóng dáng những chiếc áo vàng ở đường lên một ngọn núi mà người Campuchia cho rằng có dấu chân của Phật nhắc tôi nhớ Campuchia hiện tại là nơi mà đạo Phật như quốc giáo.

Photobucket

Nhưng điều làm thú vị là khi ghé ngang con sông Ngàn Linga với vô số linga nằm dưới lòng sông cho thấy từ xa xưa đất nước này lại mang dấu ấn đạo Hindu.
 Photobucket

Ở con thác nhỏ đầu dòng sông này, những người Campuchia đến tắm dưới dòng chảy của con thác hiền vì họ tin rằng khi ngồi tắm ở đó và khấn nguyện thì sẽ được như ý. Tôi nghĩ khi người ta có niềm tin chắc là sẽ thấy hạnh phúc.

Nhưng điều choáng ngợp nhất chuyến đi lần đầu đến Campuchia vẫn là Angkor.

Photobucket

Khi tôi tận mắt nhìn thấy những ngôi đền ở Angkor thì cứ như bị đấm một cái vào ngực, tôi nghĩ nhà thám hiểm người Pháp Hessi Mouhot năm 1860 khi lần đầu tiên vạch những bụi cây trong một góc rừng già và thấy Angkor hiện ra trước mắt chắc cũng có cảm giác như vậy. Sao lại có một nền văn minh rực rỡ đến thế của con người lại bị ngủ vùi trong rừng rậm, và tôi thật tiếc, chỉ có một ngày ở Angkor, chúng tôi đã tiêu phí những ngày ít ỏi của chuyến du lịch tại nhiều nơi trên đất nước Campuchia, nên dừng chân ở Angkor có  một ngày, chỉ 3 ngôi đền Angror Thom, Angror Wat và Ta Prohm cùng đỉnh núi Bakheng đã ngốn hết  một ngày. Ở ngôi đền nào cũng vậy, bước qua cổng như bước qua cánh cửa thời gian, bỏ lại sau lưng thế giới của thế kỷ hiện đại, trở lại với thời gian của gần 1.000 năm trước.

* Nụ cười Bayon:

Angkor Thom có nghĩa là Thành phố vĩ đại, kinh đô cuối cùng của đế chế Angkor, sau khi vua Jayavarman VII dành lại được thủ đô từ tay người Champa, đã xây dựng từ cuối thế kỷ  XII theo phong cách Phật giáo (khác với Angkor Wat được xây dựng theo sử thi Ramayana của Ấn Độ). Có đến 5 cổng thành có tường cao hào sâu chung quanh thành phố cổ xưa này, chúng tôi đi như mọi người vào cổng phía Nam, đó là một đại lộ mênh mông với hai bên là công viên cây xanh cao vút có những bầy khỉ rất dạn dĩ, hai bên đường là hai hàng tượng đá – thiện ở bên trái, ác ở bên phải –108 nhân vật thần thoại nắm giữ thân rắn thần Naga trên đầu gối và đứng canh gác cho cổng thành. Nơi bắt đầu con đường, tượng Naga tỏa thành 9 đầu xòe hình nan quạt, thân rắn cùng đoàn tượng đá kéo dài hơn 200m đến gopuras (cổng vào). Đỉnh của mỗi gopuras là 4 khuôn mặt khổng lồ tạc vào đá với đôi mắt khép hờ nhìn ra 4 hướng.

Photobucket

Bước qua cổng chỉ có những phương tiện không có động cơ mới được phép đi lại trong kinh đô cổ có chu vi 12 km này. Tấm ảnh tôi chụp trước cổng cho thấy sự nhộn nhịp ngày nay với lượng khá đông du khách ở đây.
 Photobucket

Tôi tìm được trên mạng tấm ảnh minh họa đúng với tên tôi muốn gọi: Cánh cổng thời gian.

 Photobucket

Bước qua cổng thời gian, phế đô hiện ra sừng sững mà điêu tàn, tôi ngậm ngùi khi liên tưởng đến nơi đây đã từng được xây dựng như hình ảnh của một tiểu vũ trụ mà mỗi con đường dài dẫn tới mỗi goguras là hình ảnh cầu vồng nối liền thế giới của thần thánh và con người. Đi sâu vào bên trong, đền Bayon hiện ra, tôi đứng đó và ngơ ngẩn, những gương mặt khổng lồ hiền lành mà bí ẩn vây chung quanh, con người trở nên nhỏ xíu trước sức nặng của ngàn năm lịch sử đổ xuống.
Photobucket 
Photobucket
  
Tôi như lạc trong mê cung của  54 ngọn tháp tượng 4 mặt thần Lokesvara (còn gọi là thần  Avalokitesvara) tượng trưng cho sự quan sát của thần linh về 4 hướng. Hãy hình dung  bạn lạc vào một điện thờ hình tròn với 12 gian tỏa chung quanh, và nối với vô số những ngọn tháp nhỏ, mỗi tháp có 4 gương mặt với nụ cười Bayon nổi tiếng, tưởng chừng như giống nhau nhưng đó là 216 gương mặt với 216 nụ cười khác nhau, mỗi gương mặt là một nét riêng, nhưng đều rất thông tuệ, luôn gắn với một nụ cười thật lặng lẽ, hiền lành và đầy bí ẩn, có một điều gì đó mơ hồ ẩn sâu bên trong.

Photobucket

Photobucket

  Tôi nghĩ ở độ cao trên 25m đó các vị thần đã phải nhìn những thăng trầm của đất nước Campuchia 800 năm qua, các nụ cười bằng đá u uẩn trước một nền văn minh rực rỡ bỗng chốc biến mất mà cho đến nay vẫn chưa tìm ra lời giải thích, tìm lại trong lịch sử chỉ thấy các cuộc chiến tranh ở Campuchia từ thế kỷ XV đến thế kỷ XIX chưa đủ tàn khốc để xóa sạch một nền văn minh, không thấy dấu tích một trận dịch bệnh lớn để tiêu diệt hết những nghệ nhân  đã làm nên một kinh đô bằng đá nhưng rất lãng mạn, không hề thấy sự nặng nề của đá. Dường như bí mật lịch sử nằm trong các nụ cười Bayon.

Photobucket

Tôi chụp một tấm hình đứng gần các vị thần, nụ cười của tôi nhạt lắm vì nỗi đau cuộc đời tôi như hạt cát so với nỗi đau của một kinh đô bị quên lãng trong rừng già. Tôi sẽ trở lại Angkor một lần nữa vì các ngôi đền bị lãng quên này.
Photobucket

30 nhận xét:

  1. Hay quá, thích quá nên mạn phép nhiều chiện trước khi người được tặng -Gió- cất lời.
    Phóng sự này trước hết là hình ảnh đẹp quá, tình cảm và suy nghĩ của người viết thật là sâu sắc quá, tui đã đi đến đó lâu rồi nhưng đọc entry này cảm giác như tui đang đi, rất thú vị.
    Cám ơn một blogger gạo cội của GNVK. Mong GM viết nữa. Hihihi

    Trả lờiXóa
  2. Em muốn đi Cambodia, mà hụt 3 chuyến rồi. Coi hình thích quá chị ơi....Chắc qua tết 2012 em sẽ cố đi một lần cho biết....

    Trả lờiXóa
  3. Chị ơi! trước khi mạn phép comment, em mong Chị nên gởi bài viết này cho trang Cuộc sống muôn màu của Báo Tuổi Trẻ cuối tuần. Thứ nhất vì những giá trị thực tế của nó, thứ hai là do những giá trị rất thơ của nó ở từng câu chữ...
    Năm 2009, Trường em tổ chức đi Campuchia. Ý tưởng này là do em đề xướng, nhưng đến giờ chót, bất mãn vì cách làm, em bỏ không đi nữa, hụt mất chuyện đến Angkor, nơi mà em thực lòng vô cùng muốn đến.
    Em xem hình Angkor Thorn... luôn luôn chú ý đến những nụ cười Bayon... không chỉ có bốn mặt ở mỗi nơi với những nụ cười khác nhau, để ý kỹ, sẽ thấy trong đôi mắt khép hờ ( vì sao khép hờ mà không nhắm hẳn?) của các Bayon, dường như cũng óng ánh những nụ cười. Em nhìn thấy do lô ảnh Bạn chụp ( thời còn chụp bằng phim, máy cơ) mang về cho em xem. Rồi Bạn mang đi mất... em không kịp xin lại. Bạn em bảo, đến Angkor, xem Angkor, sờ tay vào Angkor mới tin là người Cambode nói đúng: Chỉ có thần linh mới xây dựng được những đền đài này. Những viên đá chồng khít lên nhau, mỗi viên nặng 6,5 tấn, lọai đá này chỉe có trên một ngọn núi cách đó ...165 Km. Sức người vào thời kỳ đó làm sao khiêng vác đưa về, đưa lên nổi? Không một chút xi măng gắn kết, vậy mà đền đài cứ sừng sững như vậy ngàn năm. Bạn em còn nói, vào hòang hôn, đứng ở chỗ nàotrên đỉnh Angkor, cũng nhận ra có những tia nắng màu tím chiếu xiên góc với nhau tạo thành một cái lưới dị kỳ... ngộ là không ai chụp hình được cái lưới đó dù nhìn bằng mắt thường thì thấy hiển hiện... cho dù máy tốt cỡ nào...
    Đến Angkor để thấy, thần linh đến chơi cõi thế, rồi rũ áo ra đi để lại một thiên huyền thọai, để lại hàng ngàn dấu hỏi như Bayon và để lại một nụ cười vô thường cho chúng sinh tập theo...

    Trả lờiXóa
  4. Ý này hay đó GM ơi. Bài viết của GM đã hay rồi, bạn minhtmap comment cũng hay lắm. Làm tôi được một ngày chủ nhật thú vị. Cảm ơn các bạn.

    Trả lờiXóa
  5. Cám ơn GM, chị chưa đi, nhưng coi như...biết rồi, khỏi đi nữa cho thêm đau cái chân, mỏi cái gối, để thời gian...làm giàu bằng entry. được không, em gái?

    Trả lờiXóa
  6. Mình đến rồi mà chỉ viết được đến thế, MM chưa đi mà đã cảm nhận cực hay. Cố gắng đến Angkor một chuyến đi MM. Chạm tay vào những viên đá ở đó, mình chắc bạn sẽ có những bài viết hay lắm.

    Trả lờiXóa
  7. Em rất mê Angkor, định viết thêm về chuyến đi lần thứ 2. Chị nghĩ sao?

    Trả lờiXóa
  8. Hic, vậy là viết quảng cáo dùm ngành du lịch Campuchia coi như thất bại rồi, bà chị mình đọc xong rồi coi như biết rồi khỏi đi nữa. Em nói thiệt, hơi mỏi gối chồn chân so với tuổi mình nhưng đáng để đi lắm. Chị mà tính đi, em hứa cũng sẽ đi... lần thứ ba. Ngoéo tay hông!

    Trả lờiXóa
  9. Nghĩ sao nữa, viết đi, vừa lên bài ở đây, vừa gởi báo, như MM nói.

    Trả lờiXóa
  10. Đi, CM sẽ có entry hay kg kém GM. Đọc hay 1, đi tới đó, hay hơn nghìn lần đó em à. Chị đi đc, thì CM đi sẽ đc mà.

    Trả lờiXóa
  11. Tuyệt vời!
    Angkor tuyệt vời vì những gì còn lại trước mắt người thưởng ngoạn cũng đủ, quá đủ để ngưỡng mộ một kỳ tích của nhân loại
    Gia minh tuyệt vời vì đã ghi lại những cảm xúc rất sinh động, tươi nguyên.
    Chị cũng tiếc là chỉ đến đấy với vỏn vẹn 1 ngày như em. Chị cũng đã ghi lại chuyến đi ấy, nhưng giờ đọc entry này của GM lại thấy muốn đi nữa. Giá như bọn mình đi cùng nhau một chuyến nữa, GM hén.

    Trả lờiXóa
  12. Trong đời em, ngòai những nơi chốn trên quê hương mình em muốn đi cho hết. Đi như một người nhàn du chứ không phải "đi như ăn cướp" theo các tour du lịch, em còn có 2 nơi muốn đến đó là các ngôi đền Angkor ở Campuchia và đền Taj Mahal ở Ấn Độ. Angkor thì em mê lâu rồi qua lời kể của Bạn em. Còn đền Taj Mahal thì mê vì hồi xưa em học English For today có bài The Taj Mahal, cô dạy tiếng Anh của em ngày đó, giảng bài này mê say... Vả lại Angkor để lại trong lòng hậu thế nhiều câu hỏi lớn: Sự ra đời của nền văn minh mà nó song hành? sự diệt vong của nền văn minh mà nó chứng kiến và chứng minh? Và những bí ẩn minh triết trong các mặt tháp Bayon, trong nụ cười và cái nhắm mắt khép hờ đến ngay sử thi cổ cũng không giải thích được... The Taj Mahal thì để lại một minh chứng tình yêu ( dù hơi dữ dội ) tha thiết, cảm động mà một người chồng có thể dành cho vợ của mình khi bà mất đi ( dữ dội, vì theo truyền thuyết, tất cả những người thợ xây đền này đều bị chặt tay để không còn có thể xây được một ngôi đền nào đẹp hơn. Người ra lệnh chặt tay quên mất, tình yêu bất tử không thể hiện được bằng đền đài thì nó sống mãi trong lòng người mang nó. The Taj Mahal, nếu không chứa trong nó chuyện tình yêu cảm động này, không chắc đã trở thành huyền thọai như thế...). So ra, em thích Angkor hơn... Nền văn minh Angkor biến mất cùng với hàng vạn thợ xây thành mà không có một dấu tích nào lưu giữ lại cho quá trình xây dựng vĩ đại đó... Cũng may mà Angkor còn....

    Trả lờiXóa
  13. Sao mà bạn MM thích đi du lịch giống mình thế, đi theo tour thì đúng là vội vã, không kịp thở thì là sao kịp nhìn. Nhưng than ôi đời con người ta oái ăm như vậy, khi thế hệ chúng ta còn trẻ thì nặng gánh mưu sinh, đến khi có thể đi được như ý muốn thì chân đã mỏi, gối đã chồn. GM cứ đọc những trang viết của các bạn trẻ ngày nay "phượt" khắp nơi mà mê mẩn.

    Trả lờiXóa
  14. Em nhớ trong một cuốn band cassette, Khánh Ly có nói : "...tuổi trẻ như một tấm áo dạ hội. Người ta mặc lên chỉ một lần và cho một đêm vui..." Em thấy đúng ghê, và em cũng như Chị, nghe các bạn trẻ hôm nay đi đủ mọi nơi mà em thèm rụng rún. Em cứ hỏi, sa tụi nó kinh tế vững thế, chứ hồi em còn trẻ đi Đà Lạt là phải cày cật lực một năm, mà còn phải có ai đó tài trợ thêm mới đi được. Bây giờ, già rồi, đi du lịch hơi nhiều chỗ trong một năm là phải ba bốn năm sau mới đủ tiền đi tiếp... hic! Tiếc quá...

    Trả lờiXóa
  15. Chừng nào đi thì mấy chị hú em với, mình đặt tour một lượt rồi đi chung. Tết đi nhen chị? Hi. Hi....

    Trả lờiXóa
  16. Tết thì không được rùi cưng.
    Chị mê đi đó đi đây, nhưng thực tế thì ... cũng khó!

    Trả lờiXóa
  17. Hi. Hi. Em cũng thích đi mà tiền bạc thì cũng cần tính toán sao cho có lợi...Mong tới đó mà em viết được bài nào hay hay, được người ta mời báo cáo thì đi khỏi tốn tiền nhà....

    Trả lờiXóa
  18. Hình như đã có cuộc hẹn dã quì tháng 11/2011, ở nhà GM, em đi cùng họ nhé.

    Trả lờiXóa
  19. Cuộc hẹn dã quỳ hoa chỉ cần bỏ ống tiền xe thôi. Còn cuộc hẹn Angkor này hấp dẫn đấy. Bỏ ống heo nào, rồi một cơ duyên đến thì những người U60 chúng ta sẽ cùng nhau đến Angkor. Phải ngắm mặt trời mọc ở Angkor Wat vì đó là ngôi đền duy nhất hướng về phía Tây, mặt trời lên sau lưng nhìn hùng vĩ lắm. Phải nhìn mặt trời lặn ở đường chân trời trên núi Bakheng, bạn sẽ có một tấm hình"mặt trời trong lòng bàn tay", phải...phải... Còn nhiều thứ phải lắm. Quảng cáo dzầy đủ động lực để bỏ ống heo đi chơi Angkor chưa nhỉ?

    Trả lờiXóa
  20. Chị trèo lên đồi Bakheng, thở ra đằng tai, nhưng mà chiều hôm đó, mây xây thành ngang chân trời!
    Trèo xuống nó ... oải gì đâu!

    Trả lờiXóa
  21. Hi hi, em cũng nếm mùi Bakheng một lần, lên tới nơi thì trời chuyển mưa, chạy trối chết xuống núi, oải thiệt. Nhưng nhất quyết phải nhìn mặt trời ngang đường chân trời nên lần 2 em lại leo nữa, lần này thì ông trời cũng thương nên toại nguyện.

    Trả lờiXóa
  22. Gió xin lỗi ...xin lỗi vì mình là người được nhận mà lại quá chậm chân . Trước khi đi chỉ mới làm xong 1 phần việc , về là nhào vào làm tiếp công đoạn hai, rồi báo cáo , rồi chỉnh sửa ...để rồi đến chiều hôm nay mới thật sự xong .
    Cám ơn chị GM nhiều lắm về một bài đậm chất thơ giữa trùng trùng những giá trị của cuộc sống . Lý ra tết vừa rồi Gió cũng có 1 chuyến ruổi rong đến đây nhưng rồi vì nhiều lý do chuyến đi phải hủy ..Giờ đọc bài viết lòng cứ nuối tiếc .216 gương mặt , 216 nụ cười ...một cuộc đời với trùng điệp điều để suy nghĩ chị GM nhỉ ? Cười đôi khi chưa hẳn vì vui ...giống như chưa hẳn buồn ta mới khóc . Những nụ cười trên những khuôn mặt đá kia chắc cũng biết giấu nhiều điều chị nhỉ ?

    Hôm ở Đà Lạt ...đi qua những ngôi nhà nhỏ xinh trên những ngọn đồi ..Gió cứ hình dung ra ngôi nhà nhỏ trên xứ hoa của chị ... Đà Lạt nắng cũng đẹp mà mưa cũng đẹp tái tê lòng ...Cám ơn vì những gặp gỡ trong cuộc đời ..chắc đủ làm trọn vẹn 216 nụ cười Bayon chị Gia Minh nhỉ ?

    Gió thích giá trị của bài viết ...và vì đây là quà ..chị cho phép Gió mang về nhà nhá :)) Gió là người tham lam mà :))

    Trả lờiXóa
  23. Gió mang về nhà và đọc lại ... Thích quá phần kết của bài viết . Mỗi nụ cười là giọt sương sớm vì mỗi người là một cành hoa chị GM ơi ..vì thế không có nụ cười nào nhạt cả :)

    Trả lờiXóa
  24. Sau khi tặng mà được nghe sướng như thế này thì thích quá Gió ơi.

    Trả lờiXóa
  25. Nghe thì thấy như mình hơi điên điên, nhưng thật tình mà nói nếu trong tương lai mà Minhtmap này, Gió này,Thu Nhân này, Cỏ May này, Caonguyenbui này... ráp nhau đi Angkor, thì mình sẽ vét ống heo đi lần thứ 3 nữa đấy...Khi nghe nói muốn trở lại Angkor, ở nhà bảo mình... khùng. Hi hi.

    Trả lờiXóa
  26. Gió cũng mê lắm chị ...thì ta cứ thực hiện chuyến dã quỳ xong là tính tiếp chị ơi ... Ta là dân chơi không sợ ..mưa rơi mờ :)) Gió mang bài về rồi nghen chị

    Trả lờiXóa
  27. Thật lòng năm nay mình mong đón mùa dã quỳ Đà Lạt. Tầm khoảng giữa tháng 11 trở đi. Mọi người nhớ book thời gian nhé.

    Trả lờiXóa
  28. Gió mang về nhà Gió, mình ghé qua đọc các bạn tri âm, mũi nở to quá. Các bạn thật hào hiệp với GM.

    Trả lờiXóa
  29. Hehe, hông có đâu Chị GM ơi... bài Chị viết về Bayon hay lắm luôn đó... em cũng ngày sang đây mấy bận đọc lại.... vì em mê Angkor... mà...

    Trả lờiXóa
  30. Gió cũng biết thêm nhiều từ bài viết của chị ...nó là vốn cho công việc ..chị hào hiệp quá đi chứ

    Trả lờiXóa